Weiger die zak

…schreef ik een keer in een pamflet, dat we als klein groen partijtje wilden uitdelen aan het winkelend publiek.

Want ook toen, eind jaren tachtig, was al lang en breed bekend dat plastic wegwerptassen milieutechnisch gezien geen echt intelligente keuze waren. Maar ja, als bedrijf kon je er mooi reclame op kwijt, en je zag meteen dat iemand betaald had voor zijn aankoop. Wanneer je als consument toch andere belangen had, kon je de plastic tas het beste afslaan. Leek ons.

Waarom weet ik niet meer, maar de pamfletten werden nooit gedrukt. Eerlijk gezegd had ik ook wel opgezien tegen het uitdelen. Veel mensen werden nu eenmaal chagrijnig als je voorstelde iets milieuvriendelijks te doen. Ongeveer zo chagrijnig als bij de discussie over Pietenkleuren.

Tot en met 31 december 2015 mochten winkeliers aankopen nog in een plastic tas stoppen. Zelfs wanneer je heel old skool en extreem dozig een boodschappentas bij je had, kwam vaak  de vraag of je een tasje wilde. Gelukkig gebeurden er ook mooie dingen. Er werd afbreekbaar plastic ontwikkeld. Supermarkten, in nare oorlogen verwikkeld, zagen de bespaarmogelijkheden en gaven niet langer automatisch tassen mee. Ze vroegen er zelfs een bescheiden bedragje voor.

Desondanks werden jaarlijks, alleen al in Europese winkels, 100 miljard plastic tasjes weggegeven. Vooral die dunne, die meestal maar één keer gebruikt worden. Zo’n acht miljard gaat zwerven, en het effect daarvan is vooral voelbaar in zee. Liefst 94 procent van alle zeevogels heeft plastic in de maag. De rommel die op de kusten van de Middellandse Zee aanspoelt, bestaat voor het merendeel uit plastic zakjes.

Omdat we dus nog steeds te weinig tasjes afsloegen, hebben we sinds 1 januari 2016 een wet die stelt dat gratis uitdelen niet meer mag. Je neemt, hoe moeilijk kan het zijn, je eigen tas mee. Of je betaalt een bedrag dat groot genoeg is om te heroverwegen of je wel een plastic exemplaar wil.

Zelf ga ik altijd steigeren als iemand me iets verbiedt. In dit geval lijkt het me een zegen. De wereld is beslist gebaat bij minder zakken.

 

https://www.consumentenbond.nl/community/forum/consumentenzaken/consumentenzaken/gratis-plastic-tassen-verboden-1-januari

Scheidingsfeest

Naast tulpen, fotomodellen en kennis van waterwerken heeft Nederland nog een bijzonder exportproduct. Een dat niet zo sexy klinkt, maar waar we waarschijnlijk allemaal blij mee zijn.

Vijf jaar geleden was het nog ondenkbaar geweest. Na festivals en feesten waren Nederlandse pleinen en straten standaard één grote soep van plastic verpakkingen, blikjes en kots.

Toegegeven, het is nu nog steeds niet automatisch spic en span wanneer een grote horde mensen voor vertier bij elkaar is geweest. Maar wat ik afgelopen weekeinde zag in Utrecht – met 198 Tour de Francerijders korte tijd het centrum van het universum –  was een paar stappen in een betere richting.

Overal stonden vuilnisbakken met de geinige woordspeling We all (re)cycle. En niet zomaar vuilnisbakken. Er waren aparte containers voor plastic, papier en restafval. Het enige wat ontbrak, waren bakken voor al die lege aluminium blikjes.

Zo’n afvalscheiding aan de bron levert, zoals dat heet, een schone fractie op, die je met een gerust hart kunt recyclen. Verder stond verspreid door de stad een groot aantal kranen met gewoon leidingwater. Je kon er je eigen flesje vullen, zodat je niet telkens een nieuw hoefde te kopen.

Omdat het te weinig vuilnisbakken waren voor 425.000 bezoekers , ontstonden her en der toch landschappen van afval. Vaak rondom diezelfde vuilnisbakken, dus de Tourgangers waren beslist van goede wil.

Wat daarna indruk op me maakte, was hoe snel de reinigingsdienst de boel weer had schoongeveegd en afgevoerd naar recyclers en verbrandingsinstallaties. Nederland is in krap een halve eeuw veranderd van een land vol stortplaatsen naar een met zo’n beetje de beste infrastructuur voor afvalinzameling en –verwerking. Allerlei landen vragen of we die kennis en ervaring willen delen.  Wat dan ook vaak gebeurt. Niet sexy misschien. Wel veel beter voor het milieu, en dus voor jou, voor mij, voor iedereen.

http://www.tourdefranceutrecht.com/

 

 

CO2-vrije bips

In ’t bronsgroen eikenhout doen ze al heel lang aan duurzaamheid. Mensen houden er van kwaliteitskleding, lekker vers eten en een deskundig gebrouwen pot bier. Verder hebben ze hun eigen interpretatie van milieu. Als ze het daar over hebben, bedoelen ze je sociale status. Een schone wagen is er niet een die weinig benzine verbruikt, maar een mooie.

Naar de Hollandse opvattingen van duurzaamheid kijken ze met wantrouwen. Al dat zuinige, dat bespaarderige, dat is toch quatsch? Moderne onzin, en nergens voor nodig.

Het was voor mij dan ook een verrassing dat juist in het behoudende Limburg een papierfabrikant zit, die als eerste ter wereld WC- en handdoekpapier maakt van 100% gerecycled papier. Al sinds 2010. Het heet Satino Black, is wit en zacht en wordt CO2-neutraal geproduceerd. En het zit in fraai vormgegeven verpakkingen en dispensers. Want een schone bips en handen zijn goed, maar nog beter als je dat op een esthetische manier voor elkaar krijgt.

Wel stom dat juist nu het aanbod van oud papier in Nederland slinkt. Deels doordat we veel meer informatie digitaal versturen, deels door export naar China. Het papierbedrijf Van Houtum begon daarom samen met de gemeente Roermond een proef met gescheiden inzameling van drankenkartons.

Het ontwikkelde zelf een techniek om zonder chemische middelen geuren en voedselresten te verwijderen, en vervolgens het karton in de drankverpakkingen te scheiden van het plastic en aluminium. Daarna zijn de grondstoffen alle drie opnieuw te gebruiken.

Apart inzamelen van drankenkartons staat op de agenda van het ministerie van Milieu. Ik hoop dat het snel praktijk wordt, want hoe meer gemeentes meedoen aan het apart inzamelen van drankenkartons, hoe meer gerecycled hygiënepapier Van Houtum kan maken. Knalgroene vooruitgang is het. Op zijn bronsgroen eikenhouts.

http://www.vanhoutum.nl/merken/5191/satino-black.html

Pleur maar weg

“Wil je koffie?”, vroeg ik aan de geliefde. We waren net wakker, na een comateuze slaap volgend op een vlucht van een uur of elf plus een angstige autorit over twaalfbaanswegen. Het had wat van ons gevergd, maar daar waren we dan: in een motel op Sunset Boulevard. De bedden waren king size, de douche heet, en in de motelreceptie was alleen een frisdrankautomaat.

“Hoezo koffie?”, vroeg hij dus enigszins verward. Ik deed mijn schoenen aan, stak de straat over en haalde bij een soort supermarkt twee kartonnen bekers tamelijk slappe koffie. Met een plastic deksel erop. Geliefde vond het waanzinnig komisch, en ook een beetje belachelijk. We schudden ons hoofd over de bizarre wegwerpmaatschappij waar we in waren beland. Wat een verspillers, die Amerikanen!

Dat was in 1990.

Anno nu is koffie in een wegwerpbeker overal ter wereld zowel doodgewoon geworden, als een grondstoffen- en afvalprobleem. Of het nu slappe automatenpleur is of een baristabakkie van € 3,50.

Een Limburgs bedrijf in verpakkingen, zich scherp bewust van de milieu-effecten van haar producten, deed er wat aan. Moonen ontwikkelde een beker gemaakt van suikerrietafval. Dat wat overblijft nadat je de suiker uit de stengels hebt gehaald, dus er wordt geen extra landbouwgrond voor gebruikt. En nee, de suiker lost niet op in je koffie, want er zit aan de binnenkant nog een plastic coating gemaakt van mais. Het deksel is van hetzelfde materiaal. Het geheel lost wél op in de composthoop, waar het weer deel wordt van de grote kringloop van het leven.

Ik vind het een prachtige uitvinding. Voor de wereld en voor mezelf. Compost voor de aarde, een schoon geweten voor mij. Daarmee smaakt dat zwarte goud me nog net een tikje beter.

 

http://www.moonennatural.com/nieuwsarchief/groen-plastic-uit-suikerriet.html

Nummer 100

Het heet honderd dagen, honderd huishoudens, 100% afvalvrij.

Een geweldig aansprekend plan, en niet zo moeilijk als het klinkt. Dit experiment van afvalinzamelaar ROVA stimuleert deelnemende huishoudens vooral zo weinig mogelijk restafval te produceren. De concrete resultaten tellen natuurlijk. Wat het plan echter vooral doet, is deelnemers en degenen die het experiment volgen bewust maken van wat ze zoal weggooien.

De honderd huishoudens in Oost- en Noord-Nederland begonnen op 1 januari aan de klus de komende honderd dagen zo veel mogelijk afval te scheiden voor hergebruik.  Dus een minimaal aantal vuilniszakken te vullen. Omdat alles wat eenmaal in die vuilniszakken zit, in de verbrandingsoven van ROVA terechtkomt. Terwijl je van papier, karton, plastic, metalen, glas, batterijen, textiel en GFT (groente-, fruit- en tuinafval) weer nieuwe producten kunt maken.

De deelnemers krijgen elke week een opdracht, en verder tips en hulp van ROVA. Tot nu toe waren er acht opdrachten. Om te beginnen bijhouden hoeveel verpakkingen je op een dag open maakt. Verder onder andere de vraag om zoveel mogelijk winkeliers te noemen die hun best doen afval te voorkomen, een wedstrijd oude telefoons inzamelen en de vraag welke voorwerpen die week een tweede leven hadden gekregen.

Het is hartstikke leuk om die opdrachten zelf ook te doen, al woon je niet in het werkgebied van ROVA.  De site staat vol met inspirerende artikelen, filmpjes en ervaringen van deelnemers. Misschien is deze actie wel het mooie begin van iets groters: 17 miljoen Nederlanders 100% afvalvrij.

http://www.100-100-100.nl/Home/Index/2

 

Lekker drankje voor onderweg

Tja, die kartonnen wegwerpbekers. Wat een stapel afval krijg je d’r van. En toch zo handig, voor al die koffie’s en thee’s en soepjes die je op het werk of onderweg zo graag drinkt.

Als het nou alleen karton was, kon je het gewoon recyclen. Maar karton is niet bestand tegen hete vloeistoffen. Dus moet er een laagje omheen, meestal gemaakt op aardoliebasis.  Daarna zijn de bekers nog wel te recyclen, alleen kost het veel tijd, moeite en geld, en het papier is van matige kwaliteit.

AkzoNobel heeft nu een nieuw laagje uitgevonden, waardoor de bekers honderd procent hergebruikt of gecomposteerd kunnen worden. EvCote heet het, en het is gemaakt van plantaardige oliën (ik hoop geen palmolie uit gekapte regenwouden) en gerecycled PET. Papier gemaakt van zulke bekers blijft dezelfde kwaliteit houden, dus er zijn geen nieuwe bomen voor nodig.

Wat maakt een zo’n bekertje nou uit, denk je misschien. Met zijn allen gebruiken we  echter jaarlijks 200 miljard kartonnen bekers. Zo’n uitvinding zet dus wel degelijk een hoop milieuvriendelijke zoden aan de dijk. Mooi waar een multinational, toch meestal wel te betrappen op schimmige zaken, dan weer goed in kan zijn.

https://www.akzonobel.com/news_center/news/news_and_press_releases/2014/akzonobel_creates_the_worlds_first_fully_compostable_and_recyclable_paper_cup.aspx

Aan de rand van Nederland, aan ons onvolprezen strand

Nederlandse huisvrouwen  hebben al eeuwenlang de reputatie bijzonder proper te zijn.  En nog steeds houden we van lekker fris en opgeruimd. Een plens chloor in de plee, veel wassen draaien en alle afval aan de straat.  Vaak betekent dat wel dat het huis schoon is, maar de omgeving niet.

Op het strand doen we hetzelfde. We slepen er van alles mee naar toe om het gezellig te maken.  Hapjes, drankjes, vieze blaadjes. Alleen nemen we wat overblijft liever niet mee terug. Gewoon makkelijk achterlaten op het strand: de lege blikjes, de sigarettenpeuken,  plastic verpakkingen en leeggelopen ballonnen.  ’t Is ten slotte niet je eigen stoep.

Gelukkig organiseert stichting De Noordzee de hele maand augustus een schoonmaakactie. 350 kilometer kust van Cadzand tot Schiermonnikoog wordt samen met vrijwillige jutters opgeruimd. Zo’n tien tot twaalf kilometer per dag. Vorig jaar haalden ze 6250 kilo rommel van het strand. Eerlijk is eerlijk, niet alleen consumentenafval. Er zaten ook veel stukjes visnet bij, en touwen. Ook vissers houden blijkbaar van lekker opgeruimd.

Iedereen kan meedoen met het opruimen van een stuk strand. Kinderen vinden een wandeling dan opeens wél leuk. En ook voor volwassenen is het een interessante manier om langs de zee te lopen. Onderweg zijn er vaak gratis lunches, aangeboden door strandtenten die het initiatief steunen. Afgaand op de filmpjes is het aan de rand van Nederland een vrolijke boel, met al die vrijwillige jutters.

Vandaag, 5 augustus, wordt het stuk tussen Brouwersdam en Ouddorp onderhanden genomen.  Op de site van Stichting de Noordzee zie je waar en wanneer je de komende weken nog meer mee kunt doen.

Toch liever cultuur? In het Designmuseum Gent is op de tentoonstelling Out to sea te zien wat voor moois of handigs je kunt maken van gerecycled plastic!

http://www.noordzee.nl/tour/

http://www.designmuseumgent.be/NL/tentoonstellingen-2014/Plastic-Garbage.php

 

PET-fles wordt luchtig overhemd – in China

Polyester kleding, dat was altijd een symbool van armoe. Van zweterig en slechtzittend en goedkoop. Het riep associaties op met ongelukkige huis-aan-huis verkopers en gefrustreerde huisvrouwen. Stijlvolle kleding was nooit van polyester, maar van linnen of katoen of wol.

Monique Maissan heeft dat helemaal veranderd met een textiel materiaal dat Waste2Wear heet. Gemaakt van gerecyclede PET-flessen, in allerlei kleuren en patronen. Naar believen te leveren in ademende, antibacteriële, vuilafstotende of brandwerende versie. Haar bedrijf Visions in Sjanghai verwerkt het tot schooluniformen en ‘echte’ mode. Maar Visions heeft ook klanten die er gordijnen van maken, of beddengoed, paraplu’s en tassen. In Nederland zijn dat bedrijven als Wehkamp, Claudia Sträter en Beebielove.

Maissan is een Nederlandse die in China een bedrijf heeft opgezet dat klinkt als een klok. Ze streeft naar een onderneming die op alle mogelijke fronten goed bezig is. Dat begint natuurlijk met de grondstof, gemaakt van materiaal dat anders belandt op de vuilnisbelt, of in de afvalverbranding of oceanen. Visions heeft echter ook ruime werkplekken in plaats van overvolle sweatshops. Gebruikt verven en verpakkingen die zo  milieuvriendelijk mogelijk zijn. Heeft samenwerkingen met bedrijven die hun plastic afval inleveren als grondstof. En nog zo wat dingen.

Maissan verdient een enorme veer in haar bips. Dankzij haar sta je als mode- of stijlbewust type niet langer voor gek met polyester kleding (of huishoudtextiel). En zelfs als groene consument kan je de fashionista in je de vrije teugel geven.

www.waste2wear.com

www.beebielove.com

www.claudiastrater.com

www.wehkamp.nl

Haar laatste rit

Ze was gek op kant- en klare hapjes van Marks & Spencer, op  haar plastic kamerpalm en op panterbloesjes. Nooit zag je haar op de fiets, en de tuin was er vooral om vinootjes in te drinken.

Ze hield van een ontspannen leven. Dus had ze geen rijbewijs, maar reisde altijd met de trein en heel vaak met een taxi. Kleding en boeken gooide ze nooit weg. Ze verdeelde ze onder enthousiaste vrienden en bekenden. In haar huis werd menig feest met verve en vreugde gevierd.

Voor de vriendin die vorige maand overleed waren duurzaamheid en maatschappelijk verantwoord ondernemen vooral ‘dingen’ van andere mensen. Maar al was haar hart niet bewust groen, het was wel groot en ze kon delen als de beste.

Haar laatste taxirit maakte ze in een mand van wilgentenen. Het zag er ontroerend eenvoudig uit. Vriendelijker dan een gewone doodskist. Zonder milieuonvriendelijke lijm en zonder dat er bomen voor gekapt worden. Ik weet niet of ze zelf haar laatste bagage van tevoren heeft uitgezocht. Ik kan me wel voorstellen dat ze het grappig vond. Misschien zelfs  schaterend iets zou zeggen over regeren over je graf heen. Voor ieder van ons die niks heeft met milieuzaken in ieder geval goed om te weten: het is nooit te laat om groen te doen.

http://www.seker.nl/wilgenteen_ovaal_nl.php

http://www.groene-uitvaart.nl/page_1755.html

Home

Krijgt Nederland ook zulke ballen?

Uit het land dat de wegwerpverpakking heeft uitgevonden komt nu een fantastische oplossing.

De Amerikaan David Edwards bedacht de Wikipearl, waarmee je de verpakking van voedsel zelf opeet.  Als je wel eens een ongeschilde peer of aardappel nuttigt doe je dat natuurlijk al. Opgeruimd staat netjes, en bovendien een gezondere gewoonte, omdat in de schil de meeste vitaminen, mineralen en vezels zitten.

Met een Wikipearl kan je het ook met andere voedingsmiddelen doen. Zelfs met smeltende zoals ijs, of druipende als yoghurt. Alles in kleine, bolvormige formaten, die je gemakkelijk meeneemt, maar die zeker zo geschikt zijn als liflafje op feestjes en recepties. Wikipearl is een soort huid die het vocht van het voedingsmiddel binnenhoudt, gemaakt van voedsel en een polysaccharide. Geen druppels op je kin of vlekken op je bloesje dus. Keurig eten zonder mes en vork.

Vier supermarkten in de regio Boston hebben al yoghurtballen in Wikipearl. Maar dichterbij, in voedselsnobland nummer 1, kun je het ook al uitproberen. Aan de Rue du Bouloi 4 in hartje Parijs verkoopt de Wikibar ijsjes met het eetbare velletje.

Dat is weer eens andere koek dan via zwerfafval plastic voeren aan vogels en vissen. Lekkerder koek, ook. Ik zie uit naar het moment dat we zulke ballen ook in Nederland kunnen kopen!

http://www.wikipearl.com/#wikipearl

http://www.davidideas.com/details/wikicells